U bram Europy : 1. Rzut oka na historię Ukrainy

Artykuł ten dzięki swoim walorom pedagogicznym wygrał konkurs Blue Europe Young Academics 2021

Uzupełnienie 21/03/2022 : Artykuł został napisany i zaakceptowany przed rozpoczęciem wojny na Ukrainie. Należy go rozumieć w tym duchu

Nazwy często zawierają prawdziwe znaczenie rzeczy; autentycznie przypominają lub upraszczają abstrakcyjne pojęcie lub ideę: Ukraina dosłownie oznacza “na granicy” (u krajna). Obszar przygraniczny, zawsze kwestionowany i podbijany przez potężnych sąsiadów.

Ponieważ Ukraina jest pograniczem w sercu Europy, jest miejscem przejść i ruchów ludzkich, najpierw między Azją a Europą, kiedy ta ostatnia była słaba, a następnie między państwami europejskimi a europejską Rosją, kiedy te dwa państwa urosły w siłę w porównaniu z Azją. Kraj ten, opisany przez Herodota jako naród wojowników, walczył, gdy próbował być potężny i gdy próbował zachować siebie, w tym swoje słabości.

To, czego nie rozumiemy o obecnych napięciach i konfliktach między Rosją a Ukrainą, poniżej głównego nurtu emocjonalnych informacji, to fakt, że są to te same napięcia i konflikty, które zawsze rozrywały ziemię na granicy. Niestety, proponowane rozwiązania są takie jak stare i sugerują, że ten region ma być ponownie limesem “znanego świata”.

Ukraina to rozległa granica w samym centrum naszego kontynentu. Jest to, po Rosji, największy kraj w Europie ze swoimi 603 700 km2 i piąty pod względem liczby ludności (48 mln mieszkańców). Jest to kraina otwarta, w większości płaska (jeśli pominąć Zielone Karpaty na południu), a więc pozbawiona wielkich naturalnych obron poza Dnieprem, który poza tym, że jest napędem cywilizacji ukraińskiej, podkreśla i metaforyzuje pojęcie podziału. Ze względu na swoje unikalne cechy fizyczne, region zajmowany przez dzisiejszą Ukrainę był świadkiem przybycia i odejścia Cymmerów, Scytów, Sarmatów, Słowian, Bułgarów, Chazarów, Magów, Peczenów, Kumanów i innych.

Być może obecne wydarzenia w tym regionie dają nam okazję do zastanowienia się nad nowymi sposobami patrzenia na nasz kontynent, sposobami, które mogą nawet oznaczać ostateczne uznanie Europy za półwysep na znacznie szerszym obszarze.

ZROZUMIENIE STAROŻYTNEJ HISTORII REGIONU

Choć ślady obecności człowieka można znaleźć w regionie dzisiejszej Ukrainy sięgające już paleolitu – ze szczególnym uwzględnieniem osady Trypillia, która wyróżniała się wielkim rozwojem rolnictwa – to jednak epoka żelaza, czyli powstanie prawdziwej cywilizacji, charakteryzuje się obecnością The Cimmerians.

Są to pierwsze znane pasterskie plemiona irańskie na terenie współczesnej Ukrainy, które zasiedlały tereny stepowe około XV wieku p.n.e. przybywając z Azji Środkowej przez Kaukaz. Cymmerowie zajmowali duży obszar między Dniestrem a Donem, a także Półwysep Krymski, gdzie budowali grody. To oni zbudowali to ok. 1250 r. p.n.e. pierwsze znane miasto portowe na terenie Ukrainy; ich głównym zajęciem były kampanie wojskowe.

W VII wieku p.n.e. Cymmerowie zostali wyparci ze stepu przez Scytów, którzy również byli pasterską i wojowniczą ludnością koczowniczą. Dzięki bliskim związkom handlowym i kulturowym z greckimi kolonistami z północnej części Morza Czarnego, ich kulturę, sposób życia, mitologię i obyczaje dobrze opisał współczesny im starożytny grecki historyk Herodot. Scytowie pod wpływem Greków stopniowo przeszli na osiadły tryb życia, tworząc pierwsze unitarne państwo.

W II i III wieku Scytowie^[1] zostali stopniowo wyparci przez inne koczownicze pasterskie plemiona irańskie, Sarmatów. Ludy te znane są z wysokich umiejętności wojskowych i silnej sylwetki, np. ciężka kawaleria sarmacka była bardzo pożądana przez armię rzymską w różnych częściach imperium.

W VIII wieku p.n.e. Grecja doświadcza eksplozji populacji. Brak żyznych ziem, doprowadził do masowej greckiej kolonizacji Morza Śródziemnego (według starożytnego rzymskiego historyka Plutarcha, Grecy osiedlili się na brzegach Morza Śródziemnego “jak te żaby na brzegu stawu”).

Grecy przywieźli ze sobą swoją kulturę i osiągnięcia w dziedzinie nauki, medycyny, architektury, sztuki, rzemiosła, urbanistyki i – oczywiście – organizacji społecznej, które miały ogromny wpływ na rozwój cywilny tego obszaru.

Po podziale Imperium Rzymskiego na zachodnie i wschodnie, północne Morze Czarne znalazło się pod silnym wpływem Bizancjum.

W połowie III wieku skandynawskie plemiona Gotów przeniosły się znad Wisły na ziemie legendarnego żyznego Oyum (inna nazwa Scytii, gdzie Goci pod wodzą legendarnego króla Filimera osiedlili się po opuszczeniu Gothiscandzy). Ich umiejętności militarne i rozgałęzienie przywódcze pozwoliły im podbić rozległe terytoria we wschodniej Europie, pokonując irańskie plemiona sarmackie. Doprowadziło to do założenia przez nich własnego królestwa.

Państwo to zostało następnie zniszczone w 375 roku n.e., kiedy to znalazło się pod atakiem związku koczowniczych plemion Hunów pod wodzą Attyli.

Od IX wieku żeglarze skandynawscy ustanowili nowy szlak handlowy na południe^[2], zwany drogą od Wikingów do Greków. Rozpoczynał się on od jeziora Ilmen, przechodził przez małe rzeki, a następnie przez Dniepr do Morza Czarnego.

Kijów oczywiście odgrywał ważną rolę ze względu na swoje położenie u zbiegu trzech największych arterii Rusi (Dniepr, Prypeć i Desna). Dlatego też w okolicach Kijowa zaczyna się tworzyć pewien związek plemion, prowadzący do tego, co znamy jako Ruś Kijowską^[3].

Tradycyjnie za pierwszego władcę Rusi Kijowskiej uważa się księcia Olega, który zajął Kijów w 882 roku. Jego syn Włodzimierz Wielki rozszerzył terytorium państwa, odbudował Kijów i ostatecznie ochrzcił Ruś.

Królestwo to było jednak bardziej pionkiem niż siłą manewrową: o ile z jednej strony udało mu się powstać, ponieważ zjednoczyło różne plemiona słowiańskie wokół projektu wykorzystania pośredniej pozycji między bogatym Cesarstwem Wschodniorzymskim a pierwszymi biednymi królestwami normańskimi, to z drugiej strony przyjęcie religii prawosławnej uczyniło z nich pionka bizantyjskiego (Konstantynopol wykorzystywał Ukrainę do własnych celów, rzucając ją np. na pożarcie Cesarstwu Bułgarskiemu).

Po zachłyśnięciu się własną narodową wielkością, ruskie państwo kijowskie rozpadło się na różne księstwa tylko po to, by zostać ogarniętym, teraz już zjednoczonym, przez kolejną falę, tym razem reprezentowaną przez Mongołów lub Tatarów.

Podczas gdy Mongołowie czynili różne księstwa ruskie swoimi wasalami, jedno się wyróżniało, wciąż uważane za prawdziwą kolebkę Ukrainy, księstwo Prejasławia (w okolicach Kijowa), które było zatem Ukrainą “na granicy”. W poszukiwaniu schronienia ludy ruskie zaczęły przenosić się na północ, na tereny spokojniejsze i mniej narażone na najazd.^[4]

Do tej pory zrozumieli, że życie tam jest niemożliwe, a wraz z nimi, dzięki niektórym wizjonerskim przywódcom, nazwa Rosja, zrodzona między Dnieprem a Morzem Czarnym, przeniosła się na północ, do Moskwy, która miała stać się nowoczesną i współczesną Rosją.

Rosjanie potwierdzili swoją imperialną i międzynarodową potęgę jako stabilizatorzy centralnego i północnego obszaru Eurazji, oddając epokowe usługi Europie, a także Chinom i Indiom. Ukraińcy byli w tym momencie wciśnięci między siebie a inne państwa słowiańskie, które powstawały na Zachodzie. W XIII wieku najazdy tatarsko-mongolskie ze wschodnich stepów wyznaczyły ostateczny epilog państwa Rusi Kijowskiej. W wyniku jego rozpadu powstało kilka księstw, które wyłoniły się z wielkiej słowiańskiej całości państwowej i w kolejnych wiekach tworzyły własną, odrębną historię i kulturę.

ZROZUMIENIE WSPÓŁCZESNEJ HISTORII REGIONU

Od XVI wieku terytorium Ukrainy było kontrolowane przez Rzeczpospolitą Obojga Narodów^[5], jedno z największych państw kontynentu w okresie wczesnonowożytnym. Polska Litwa prowadziła stałe wojny z sąsiadami: Moskwą na wschodzie, Szwecją na północy, Imperium Osmańskim i Chanatem Krymskim na południu.

Chłopi ukraińscy coraz bardziej odczuwali ucisk pańszczyzny przez Szlachtamagnatów; ta powszechna nietolerancja w połączeniu z polskim naciskiem na zachód doprowadziła do wielkiego powstania kozackiego w 1648 r. przeciwko Rzeczypospolitej, kierowanego przez Bohdana Chmielnickiego.

Kozacy byli pozostałością po stepowym świecie wolnych nomadów, a ponieważ nie mogli zawrzeć trwałego sojuszu z Imperium Osmańskim – głównie ze względu na problemy etniczne i religijne – zwrócili się do Moskwy, by walczyć z Rzecząpospolitą. Decyzja ta doprowadziła do podziału terytorium ukraińskiego, wyznaczonego przez Dniepr, między Rzeczpospolitą Obojga Narodów a państwo moskiewskie. Wydarzenia te spowodowały, że nazwa “Ruś” została przeniesiona na północ w kierunku Moskwy. W rzeczywistości, po pokonaniu Szwecji i umocnieniu swojej władzy, Piotr I założył Imperium Rosyjskie, próbując przywrócić panslawistyczny naród pod starożytnym mitem Rusi Kijowskiej.

Jak każdy inny naród europejski, wiek XVIII dla Ukrainy charakteryzował się silnymi powstaniami i niepokojami społecznymi, zwycięstwo w wojnie nad Napoleonem na przykład zainspirowało członków postępowych lóż masońskich do działań na rzecz przekształcenia Rosji^[6] w konstytucyjnie uporządkowaną demokrację. Po Petersburgu najszerszym polem działania ruchu dekabrystów była Ukraina. W 1821 roku powstały Towarzystwo Południowe i Towarzystwo Zjednoczonych Słowian, rozpoczynając trzy dekady powstań i niestabilności.^[7]

Ponadto podczas wojny turecko-rosyjskiej Wielka Brytania, Francja i Królestwo Sardynii stanęły po stronie Imperium Osmańskiego, rozpoczynając wojnę krymską (1853-1856). Tymczasem chłopi z regionu kijowskiego utworzyli “Kozaków Kijowskich”, popularny ruch chłopów, którzy zorganizowali samorządowe wspólnoty i odmówili wykonywania obowiązków.^[8]

Po wojnie i upokarzającej klęsce Imperium Rosyjskiego rozpoczęto liczne reformy społeczne, co wydawało się być początkiem nowej ery dla Ukrainy jako niepodległego państwa – zniesiono na przykład pańszczyznę.

W latach 1900-1903, z powodu intensywnej industrializacji mającej na celu odzyskanie utraconego statusu Rosji, nastąpił pierwszy kryzys gospodarczy związany z nadprodukcją. Pogorszenie warunków pracy w połączeniu z przegraną w wojnie rosyjsko-japońskiej (1904-1905) wywołało ogólny nastrój depresyjny w całym Imperium. 9 stycznia 1905 r. rozpoczęła się pierwsza rewolucja rosyjska; w Kijowie powstańczy robotnicy utworzyli własną republikę. Aby stawić czoła ukraińskiej rewolucji, powstał ultranacjonalistyczny i reakcyjny ruch o nazwie “Czarne setki”. Ten monarchistyczny ruch który powstał w obronie Domu Romanowów posunął się do organizowania pogromów przeciwko społeczności żydowskiej i rewolucjonistom.^[9]

Kiedy powstała Duma Państwowa, deputowani ukraińscy uzyskali mandaty i utworzyli własną frakcję: Ukraińską Wspólnotę Parlamentarną, mimo że stopniowo pozbawiano ich uprawnień.

W czasie I wojny światowej we Lwowie powstała Główna Rada Ukraińska, która miała wspierać Niemców w wojnie z Rosją. Powstały oddziały ochotników, które miały walczyć u boku mocarstw centralnych. W 1914 roku, z powodu bitwy o Galicję, wojska carskie zajęły region i utworzyły urząd gubernatora generalnego, rozpoczynając prześladowanie ukrainofilów, sentyment przeciwko “zdradzie” Ukrainy, który będzie żył przez długie dziesięciolecia.

Entuzjazm dla początku ukraińskiej rewolucji powstał w wyniku znanej rewolucji lutowej w Imperium Rosyjskim: na Ukrainie powstał alternatywny ośrodek władzy – Ukraińska Centralna Rada (UCR) – która stanęła na czele narodowo-demokratycznej rewolucji na Ukrainie.

Po tym jak doszło do rewolucji bolszewickiej, dzięki współpracy ukraińskich rewolucjonistów przeciwko Białej Armii powstała Ukraińska Republika Ludowa. Synergia oparta na wspólnej walce trwała jednak zaledwie rok.

W 1919 r. Ukraina ogłosiła autonomię, a następnie niepodległość, co rozdrażniło Lenina, który zdecydował się wprowadzić żołnierzy bolszewickich na terytorium Ukraińskiej Republiki Ludowej, co doprowadziło do wojny ukraińsko-sowieckiej z przerażającymi stratami cywilnymi. Podczas tej walki Ukraińska Republika Ludowa została pokonana, a bolszewicy podbili Ukrainę, tworząc Ukraińską Socjalistyczną Republikę Radziecką, która została przyłączona do nowo powstałego Związku Radzieckiego.

W latach 1917-1921 Ukraina doświadczyła różnych form państwowości narodowej. Ukraińskie terytoria etniczne były podzielone między Ukraińską SRR, Rzeczpospolitą Polską, Królestwo Rumunii i Republikę Czechosłowacką. W ten sposób ukraiński narodowo-demokratyczny duch rewolucyjny został pokonany za pomocą prostej strategii divide et impera. Koniec rewolucji był wynikiem niespójności elit politycznych, które tworzyły jej awangardę. Niemniej jednak, położyła ona fundamenty pod proces budowania narodu.

Następnie w latach 1921-1923 doszło do pierwszego Hołodomoru narodu ukraińskiego. Hołodomor to termin pochodzący od ukraińskich słów głód (holod) i zagłada (mor), odnosi się do jednej z największych katastrof humanitarnych w historii Europy Wschodniej. Brutalności zaplanowanej w sposób naukowy i nieludzki, tak naukowy i nieludzki jak ideologia, która stanowiła jej podstawę, sowiecki komunizm. W tamtych latach głód dotykał nie tylko terytorium Ukrainy, ale także bardziej zamożnych części Rosji, a jednak Lenin zdecydował się wysłać pomoc tylko do Rosji, całkowicie pomijając cierpienia Ukraińców zarówno jako narzędzie karne przeciwko niezależnym ruchom, które sprzeciwiały się jedynej akceptowanej ideologii, jak i jako sposób na przyspieszenie procesu kolektywizacji poprzez ubóstwo. Według szacunków Komitetu Nansena, zimą 1922 roku na południu Ukrainy głodowało około 8 milionów chłopów. Dokładna liczba ofiar nie jest znana, ale według różnych szacunków w latach 1921-1923 z głodu zmarło co najmniej pół miliona Ukraińców.

W drugiej połowie lat 20-tych Stalin, ogarnięty najbardziej klarownymi utopijnymi urojeniami, postanowił całkowicie przebudować ogromne terytorium, które wówczas stanowiło ZSRR, zarówno pod względem społecznym, jak i ekonomicznym, w celu stworzenia gospodarki i społeczeństwa całkowicie rządzonego przez partię komunistyczną. Bogactwo wytworzone przez rolnictwo miało zostać całkowicie zainwestowane w sektor przemysłowy, który stanowił nowy okręt flagowy gospodarki planowej. Od 1927 roku Stalin, w najczystszy marksistowski sposób, zarządził kolektywizację wszystkich gruntów w spółdzielnie rolnicze (Kołchoz) lub przedsiębiorstwa państwowe (Sowchoz), które były zobowiązane do sprzedaży swoich produktów po cenie ustalonej przez państwo, które było właścicielem i kontrolerem wszystkiego.

Ponadto 80% mieszkańców Ukrainy stanowili chłopi i drobni właściciele o świętym przywiązaniu do ziemi, czego internacjonalistyczni komuniści nie mogli ani pojąć, ani tolerować. Kułacy byli przeszkodą, dlatego Stalin planował ich eksterminację.

Następnie, po rozpoczęciu nikczemnej, oburzającej kampanii w stylu nazistowskiej kampanii przeciwko Żydom – obwiniając tych drobnych właścicieli za każdy występek i horror, etykietując ich jako bandytów, szabrowników i wyzyskiwaczy ludzi – rozpoczął słynny i nieudany plan pięcioletni, który zamiast stworzyć raj na ziemi, spowodował piekło.

W efekcie od 1929 roku znaczna liczba bolszewickich komisarzy została wysłana do zagarniania ziemi ukraińskich drobnych i średnich właścicieli ziemskich, a kułaków, którzy próbowali walczyć, masakrowano.

Bez najmniejszej skromności Stalin nazwał tę haniebną praktykę “dekulakizacją”, co oznaczało “dezynsekcję niebezpiecznych zarazków, absolutne wyniszczenie organizmu”. Kułaków ukarano ich własną bronią, a mianowicie zrównaniem z ziemią ich skromnego majątku opartego na własności prywatnej.

Ucisk był dotkliwy. Chłopów ukraińskich poddawano masowym deportacjom, mordom, osadzano w łagrach. Mordowano całe rodziny, w tym starców, kobiety i dzieci.

Nieliczni, którzy przeżyli, umierali z głodu lub zatrucia ołowiem, zwłaszcza po tym, jak w 1932 r. Stalin postanowił zwiększyć plony w regionie, zabijając wszystkie osoby skazane za kradzież z powodu obiektywnej niezdolności do jej popełnienia. Represje znacznie wzrosły pod koniec 1932 roku. Konfiskowano żywność, a każdy przyłapany na ukrywaniu skórki lub skorupki był skazywany na śmierć.

Relacje o tych strasznych wydarzeniach nie mają końca. Opowiadają o ukraińskich dziewczynkach, których drobne, szkieletowe ciała były nieustannie wleczone po ulicach; opowiadają o krajobrazie zalanym przez umierające zwłoki. Są to opowieści o cierpieniu, tragedii i śmierci. Historie rodziców, którzy widzieli, jak ich dzieci umierały w ich ramionach z trudów. Historie o kanibalizmie, o którym nie powinniśmy się szczegółowo rozpisywać.

Żniwo śmierci tej ogromnej rzezi szacowane jest na 7-10 milionów według wspólnego oświadczenia w ONZ podpisanego przez 25 państw^[10], holokaustu skierowanego na eksterminację białych Europejczyków przez komunistów, tak okrzykniętego przez zachodnią lewicę. Dokładne oszacowanie liczby ofiar jest niemożliwe, choćby dlatego, że ZSRR robił wszystko, by ukryć te okrucieństwa i w tym znalazł poparcie zachodnich kosmopolitycznych i postępowych elit kulturalnych.

Niestety, do dziś w wielu częściach świata Hołodomor jest nieznaną kartą historii, nawet jeśli wraz z upływem czasu 16 krajów podpisało uznanie ludobójstwa.

Od 1934 roku zakazano reprodukcji dzieł artystycznych z charakterystyką narodu ukraińskiego oraz wprowadzono zakaz badania prawdziwej historii Rusi-Ukrainy. Reżim zaczął prześladować artystów, historyków i pisarzy, którzy, świadomie lub nie, nie przedstawiali “rzeczywistości”. Kulminacja sowieckiej machiny represyjnej nastąpiła 3 listopada 1937 roku, w dniu, w którym w imię 20. rocznicy Wielkiej Rewolucji Październikowej w obozie specjalnym w Sołowkach rozstrzelano kilku ukraińskich naukowców, pisarzy, działaczy, artystów i poetów.

17 września 1939 roku ZSRR na podstawie paktu Ribbentrop-Mołotow wraz z III Rzeszą dokonał inwazji na wschodnie tereny Polski. Wiosną 1940 r. w lesie koło wsi Katyń Armia Czerwona rozstrzelała ponad 20 tys. oficerów Wojska Polskiego.

W 1941 roku, w czasie odwrotu Armii Czerwonej i natarcia Niemców, reżim dokonał egzekucji ponad 3,5 tys. osób we Lwowie, ponad 3 tys. w Łucku, a kilka tysięcy zostało zlikwidowanych w więzieniach. W sumie bolszewicy rozstrzelali bezpośrednio w więzieniach ponad 200 tysięcy Ukraińców. Wszystkie te rozstrzeliwania zostały przeprowadzone zgodnie z rozkazami Ławrientija Berii z 25 czerwca 1941 roku, pod przykrywką “planu ewakuacji więźniów”.

W październiku tego samego roku, we wsi Nepokryte (dziś Szestakowo), niedaleko Charkowa, komuniści spalili żywcem około 300 osób zamkniętych w stodole; była to część ukraińskiej inteligencji, a wśród nich znany poeta Wołodymyr Swidziński.

Podczas II wojny światowej Ukraina znalazła się pod kontrolą III Rzeszy. Wkrótce obudził się wojenny duch Ukraińców i powstał Ruch Oporu. Miał on dwa nurty: nacjonalistyczny na zachodzie i prosowiecki na wschodzie.

Niemiecki wywiad wykorzystywał radykalne skrzydło OUN (Organizacja Ukraińskich Nacjonalistów) do sabotażu i propagandy przeciwko Sowietom, tworząc bataliony “Nakhtigal” i “Roland”. Dziś możemy zauważyć, mutatis mutandi, podobieństwo do działań ukraińskich ruchów neonazistowskich, takich jak Batalion Azow i szerzenie nastrojów antyrosyjskich. Nacjonaliści mieli rzeczywiście nadzieję na wykorzystanie Niemców do przywrócenia ukraińskiej państwowości.

Po tym jak “żelazna kurtyna” została zrzucona nad Europą wraz z Umową Poczdamską, Ukraina wróciła pod kontrolę reżimu sowieckiego, choć tym razem komuniści uważali sąsiednią Ukrainę za pełną zdrajców.

W latach 1946-1947 reżim przeprowadził na terytorium Ukrainy trzeci Hołodomor, w wyniku którego zginęło około 1,5 miliona ukraińskich chłopów.

Po śmierci Stalina (1953) jego polityka była kontynuowana przez kilka lat. W 1956 roku, podczas XX Zjazdu Komunistycznej Partii ZSRR, doszło jednak do częściowego potępienia tzw. kultu osobowości Stalina. W ten sposób rozpoczął się okres, który historycznie nazywany jest “odwilżą Chruszczowa”.

Okres ten nie trwał jednak długo: w Moskwie narodził się neostalinizm z Leonidem Breżniewem u władzy, powtarzający metody z epoki stalinowskiej: masowe aresztowania, zamknięte procesy, rozstrzeliwania, ludobójstwa, przymusowa rusyfikacja i odrodzenie “kultu osobowości”, tym razem skierowanego na Breżniewa.

W 1965 roku kolejna fala aresztowań ukraińskich naukowców, pisarzy i studentów. Ponad 75 młodych ludzi zostało aresztowanych za rozpowszechnianie ukraińskich dzieł literackich winnych “antyradzieckiej propagandy” i “burżuazyjnego nacjonalizmu”.

Wspomnianymi aresztowaniami reżim miał nadzieję zastraszyć resztę ukraińskiej inteligencji, ale przyniosło to odwrotny skutek, do tego stopnia, że w 1972 roku rozpoczęła się druga fala represji wobec ukraińskiej inteligencji: aresztowano około 100 działaczy, przeprowadzono tysiące perypetii, wiele osób terroryzowano podczas przesłuchań, zwalniano z pracy i relegowano z uczelni. Większość działaczy z lat 60. została skazana na 7 lat więzienia w obozach i deportację. Ostateczna czystka przeciwko działaczom antysowieckim nastąpiła w latach 1979-1982.

Reżim sowiecki nie tylko stosował brutalne represje, ale także nie szanował życia ludzkiego, a jego zakłady przemysłowe produkowały bez dbałości o bezpieczeństwo i funkcjonalność. Ten modus operandi spowodował kilka tragedii, w wyniku których zginęły tysiące ludzi, a jedną z nich była niesławna tragedia jądrowa w Czarnobylu w 1986 roku.

16 lipca 1990 roku, podczas rozpadu Związku Radzieckiego, nowy parlament przyjął Deklarację Suwerenności Ukrainy, która ustanowiła zasady samostanowienia Ukrainy i pierwszeństwo prawa ukraińskiego na terytorium Ukrainy przed prawem radzieckim. Rok później parlament ukraiński przyjął Akt Niepodległości Ukrainy, poprzez który parlament ogłosił Ukrainę niepodległym i demokratycznym państwem: Leonid Krawczuk został wybrany na przewodniczącego parlamentu, by pełnić funkcję pierwszego prezydenta kraju.

24 sierpnia 1991 roku parlament Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej ogłosił niepodległość państwa, w związku z czym przestała istnieć Ukraińska SRR; za niepodległością opowiedziało się 90,3% społeczeństwa.

Akt ten podsumowuje proces tworzenia się państwowości ukraińskiej, który rozpoczął się wraz z pierwszym zjednoczeniem ludności słowiańskiej, a następnie był kontynuowany przez liczne ruchy niepodległościowe o charakterze regionalnym, te same dążenia autonomiczne, które w końcu zostały wykorzystane – i które niechybnie zostaną wykorzystane ponownie – przez obce mocarstwa cynicznie walczące o interesy zawsze większe niż Ukraina.

Źródła

1. https://www.theguardian.com/artanddesign/2017/sep/17/scythians-warriors-of-ancient-siberia-british-museum-review ↑
2. http://www.encyclopediaofukraine.com/display.asp?linkpath=pages%5CV%5CA%5CVarangianroute.htm#:~:text=A%20medieval%20trade%20route%20extending,the%20Varangians%20to%20the%20Greeks. ↑
3. https://www.britannica.com/topic/Rus ↑
4. https://geohistory.today/mongol-empire-effects-russia/ ↑
5. https://www.britannica.com/event/Union-of-Lublin ↑
6. Aleksander Pypin, Masoneria w Rosji: XVIII i pierwsza ćwierć XIX wieku ↑
7. Oksana Kryżaniwska, Tajne organizacje i ruch masoński na Ukrainie ↑
8. http://www.encyclopediaofukraine.com/display.asp?linkpath=pages%5CK%5CY%5CKyivCossacks.htm ↑
9. http://www.encyclopediaofukraine.com/display.asp?linkpath=pages%5CR%5CE%5CRevolutionof1905.htm ↑
10. https://web.archive.org/web/20170313040724/http://repository.un.org/bitstream/handle/11176/246001/A_C.3_58_9-EN.pdf ↑