Według danych Narodowego Funduszu Ubezpieczeń Społecznych Litwy, nominalne dochody z pracy wzrosły o 12,7% rok do roku, ale nie mogły nadążyć za 20-procentową inflacją w okresie styczeń-marzec. Wzrost średnich dochodów wynikał ze wzrostu płacy minimalnej i podwyżek dla urzędników. Różnica w dochodach między górnym 20% a dolnym kwintylem niewiele się zmieniła w porównaniu z poprzednim rokiem – ci pierwsi zarabiali średnio 6,4 razy więcej niż ci drudzy. Najwyższe średnie dochody odnotowano w Neryndze i Wilnie, a najniższe w okręgu Kelmė i Kalvarija. Przeciętny dochód w stolicy był o 47% wyższy niż w pozostałych częściach kraju.
według najnowszego badania Eurobarometru 64% Litwinów uważa inflację za jeden z dwóch najbardziej palących problemów, z jakimi boryka się ich kraj, co jest wartością wyższą niż średnia UE wynosząca 53%. Jednakże odsetek ten spadł o 5 punktów od zeszłej zimy, podczas gdy średnia dla bloku wzrosła o 12 punktów. Kolejnymi najważniejszymi kwestiami dla Litwinów były: sytuacja gospodarcza (23%), dostawy energii (19%), sprawy międzynarodowe (17%), podatki (14%) i opieka zdrowotna (11%). Dane te są porównywalne ze średnimi dla UE, które wynoszą odpowiednio 19%, 19%, 10%, 5% i 14%.
Około 18% litewskich pracowników spodziewa się, że ich wynagrodzenie wzrośnie w przyszłym roku o 10-20%, natomiast 6% oczekuje wzrostu o 20-30%. Jednak ponad jedna trzecia respondentów (36%) nie spodziewa się żadnego wzrostu wynagrodzenia, a prawie 30% oczekuje jedynie minimalnej podwyżki do 10%. Badanie ujawniło również, że tylko 1% respondentów spodziewa się, że ich pensje wzrosną o 30-50% w ciągu najbliższego roku, przy czym taki sam odsetek oczekuje wzrostu o ponad 50%. Osoby, które spodziewają się znacznych podwyżek, to zazwyczaj osoby poniżej 30 roku życia, osoby o niskich dochodach w gospodarstwie domowym wynoszących do 1000 euro miesięcznie lub zatrudnione w sektorze publicznym. W listopadzie Litwa odnotowała inflację powyżej 20% i oczekuje się, że w przyszłym roku inflacja będzie się utrzymywać.
Gospodarka litewska wzrosła o 6% w 2021 r. po odbiciu po COVID, ale spowolniła do 4,8% w ujęciu rocznym w pierwszym kwartale 2022 r., a następnie spadła dalej do około 2,8% w ciągu kolejnych dziewięciu miesięcy. W czwartym kwartale 2022 roku PKB kraju spadł o 0,4% rok do roku, znacznie poniżej wzrostu o 1,9% odnotowanego w strefie euro, według Eurostatu. Spowolnienie wynika z problemów energetycznych, spadku popytu zewnętrznego w wyniku spowolnienia gospodarczego, galopującej inflacji, spadku siły nabywczej i zaostrzonych warunków finansowania w niektórych krajach członkowskich UE. Chociaż prognozy gospodarcze były zmienne i charakteryzowały się ciągłymi korektami ze względu na niestabilne i pogarszające się otoczenie, Bank Litwy i Ministerstwo Finansów skorygowały w górę swoje szacunki dotyczące wzrostu gospodarczego w latach 2022 i 2023, powołując się na przyspieszone wykorzystanie funduszy europejskich w ramach nowych wieloletnich ram finansowych oraz kilka wypłat z krajowego planu naprawy i odporności. Oczekuje się, że wzrost w 2023 r. będzie napędzany przez popyt krajowy, zwłaszcza inwestycje publiczne.
Jednak wśród ekonomistów nadal istnieją obawy, ponieważ prognozy wzrostu konsumpcji gospodarstw domowych zostały obniżone do 1,4% w 2022 r. i 0,7% w 2023 r. Mimo że gospodarstwa domowe zgromadziły dobre rezerwy, a depozyty bankowe wzrosły o 12% w porównaniu z rokiem 2020, ich bogactwo finansowe może ulec erozji z powodu sytuacji geopolitycznej oraz rosnących cen energii i żywności. Na koniec 2022 r. stopa oszczędności gospodarstw domowych jest rekordowo wysoka, ale zaczęła już spadać. Kształtowanie się stopy oszczędności gospodarstw domowych w 2023 r. będzie zależało od oprocentowania depozytów, dynamiki cen, kształtowania się płac i sytuacji na rynku pracy. Według banku centralnego, stopa oszczędności gospodarstw domowych wyniesie 4,2% w 2022 r. i ma wzrosnąć do 6,2% w 2023 r. Tymczasem depozyty gospodarstw domowych w instytucjach finansowych spadną o 3% w okresie od grudnia 2022 r. do stycznia 2023 r. Niemniej jednak wskaźniki zaufania poprawiły się od listopada, zwiększając zarówno zaufanie przedsiębiorstw, jak i gospodarstw domowych, częściowo dzięki środkom mającym na celu zwiększenie inwestycji publicznych.
PKB/hb od czasu integracji z Unią Europejską stale rośnie. Osiągnie 6147 euro/hb na koniec 2022 r. lub 6273$/hb (odpowiednio lewa i prawa kolumna, zdyskontowany kurs €/$).
Jednocześnie wzrosła inflacja na energii, żywności i mieszkaniach, zwłaszcza z powodu zarządzania kryzysowego i wojny na Ukrainie.
Przegląd tych wzrostów w liczbach: wszystkie dane pochodzą z oficjalnej strony internetowej litewskich statystyk rządowych.
W 2022 roku ceny energii elektrycznej dla odbiorców domowych wzrosły 2,5 razy od końca 2018 roku, a dla profesjonalistów podwoiły się. Duzi odbiorcy zachowują większą ogólną przewagę cenową niż w poprzednich latach (kolumny od lewej do prawej odpowiednio ceny w € za 100 KWh dla małych/średnich/dużych profesjonalnych odbiorców energii elektrycznej).
Powyższe wykresy przedstawiają zmiany inflacji cenowej w ciągu 12 miesięcy w czerwcu i grudniu każdego roku. I tak w grudniu 2020 r. inflacja była prawie zerowa, by pod koniec 2022 r. wzrosnąć do 35% w ciągu roku.
W punktach wskaźnika bazowego: ewolucja na zasadzie bazy 100 w 2015 roku. Tak więc od 2015 roku np. mieszkania/woda/energia elektryczna/gaz i inne (kategoria 04) wzrosły o 86% w grudniu 2022 roku.
W punktach wskaźnika bazowego: ewolucja na zasadzie bazy 100 w 2015 r. Tak więc od 2015 roku na przykład nowe mieszkania podwoiły swoją cenę na Litwie (100 do 204 punktów bazowych) do grudnia 2022 roku.
Wniosek
Choć rosnące koszty czynszu i podstawowych towarów powodują, że część młodych ludzi – w tym studentów – wprowadza się z powrotem do rodziców, prognozy banku centralnego wskazują na spowolnienie inflacji w najbliższych miesiącach/latach. Kluczowe stopy procentowe zostały podniesione do 3,5% po kilku kolejnych podwyżkach o 75 punktów bazowych. Należy również zauważyć, że rząd litewski nie zaciągnął ogromnego długu, w przeciwieństwie do np. rządu francuskiego, co powinno ułatwić ożywienie gospodarki bez nagłego wzrostu opodatkowania.
