Zasoby srebra szansą na zieloną transformację polskiej gospodarki

Wprowadzenie i globalny scenariusz

Metale szlachetne są najczęściej kojarzone z przemysłem jubilerskim lub inwestycjami spekulacyjnymi, ale w przypadku srebra to tylko wierzchołek góry lodowej. Jego właściwości – najwyższa przewodność cieplna i elektryczna spośród wszystkich metali, właściwości antybakteryjne, elastyczność i wysoki współczynnik odbicia światła – oznaczają, że srebro ma szeroki zakres zastosowań w przemyśle, medycynie, a nawet kosmetologii^[1].

Biorąc pod uwagę te cechy, srebro jest jednym z najważniejszych materiałów potrzebnych do produkcji paneli fotowoltaicznych, infrastruktury cyfrowej (w tym np. sieci 5G), baterii, samochodów elektrycznych, półprzewodników czy sterylnego sprzętu medycznego^[2]. W oczywisty sposób odnosi się to do większości sektorów związanych z ambitnymi celami dekarbonizacji i cyfryzacji gospodarek.

Obecnie globalny popyt na srebro utrzymuje się na względnie stałym poziomie od 2010 roku, oscylując wokół 30 000 – 35 000 ton rocznie^[3]. Ponieważ jednak kraje Unii Europejskiej, Stany Zjednoczone i Japonia (a także Chiny i Indie do 2070 r.) planują osiągnąć neutralność klimatyczną do 2050 r., przewiduje się, że globalny popyt na srebro może wzrosnąć nawet do 80 000 ton rocznie do 2030 r.^[4]. Wraz ze wzrostem popytu prawdopodobny jest wzrost ceny tego surowca w przyszłości, po tym jak przez kilka lat ustabilizował się on na poziomie 20-25 USD za uncję^[5]. Oznaczać to będzie wzrost rentowności, a co za tym idzie wolumenu jego wydobycia, który obecnie od wielu lat utrzymuje się na stabilnym poziomie – wynoszącym 26 000 ton w 2022 roku.

W tym kontekście niezwykle pozytywne informacje można wyczytać w najnowszym raporcie “Mineral Commodity Summaries 2024”, wydanym przez United States Geological Survey (USGS). Wynika z niego, że spośród wszystkich zidentyfikowanych do tej pory złóż srebra na świecie (720 tys. ton), aż 170 tys. ton, czyli prawie 25%, znajduje się w Polsce^[6]. Są to największe złoża ze wszystkich krajów na świecie i jedyne w Europie – nie licząc Rosji, z którą jednak większość relacji handlowych została zerwana. Wartość polskich złóż szacowana jest na 127 mld USD – należy jednak pamiętać, że w przypadku gwałtownego wzrostu globalnego popytu przełoży się to również na wzrost cen srebra, zwiększając wspomnianą kwotę.

Polskie zasoby srebra

Do tej pory Polska wydobywała znikome ilości srebra – od kilku lat było to około 1300 ton, czyli około 5% światowego wydobycia^[7]. Można zatem zauważyć, że pomimo ogromnych zasobów, Polska nie wykorzystuje jeszcze w pełni potencjału swoich złóż srebra. Ważnym celem na obecną dekadę powinno być zatem ich mądre, a nie drapieżne wykorzystanie. Zwiększenie wydobycia i eksportu srebra mogłoby wydawać się naturalną reakcją, ale w takim przypadku polska gospodarka pozbyłaby się większości potencjalnej wartości dodanej związanej z dalszym przetwarzaniem surowca.

Kopalnia ołowiu, srebra i cynku Tarnowskie Góry wraz z systemem gospodarowania wodami podziemnymi, wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO w lipcu 2017 r.

Polscy decydenci powinni zatem sprzyjać rozwojowi sektorów wspierających dekarbonizację i cyfryzację gospodarek, które ze względu na złoża srebra będą miały zapewnioną niezbędną podaż surowca. Wśród najważniejszych kierunków wymienia się panele fotowoltaiczne, infrastrukturę cyfrową i samochody elektryczne.

Rynek fotowoltaiczny już stał się jednym z filarów polskiej gospodarki, odnotowując 61% wzrost w 2022 r. i osiągając moc 12,4 GW pochodzącą z ponad 1,2 mln zainstalowanych paneli. Jak zauważa Ireneusz Zyska, Pełnomocnik Rządu ds. Odnawialnych Źródeł Energii:“Naszą ambicją jest zajęcie w najbliższych latach pozycji lidera w rozwoju fotowoltaiki w Europie. Inie chodzitu tylko o rosnące z roku na rok moce zainstalowane, ale przede wszystkim o zbudowanie przemysłu fotowoltaicznego opartego na innowacyjnych polskich technologiach, którego produkty będą zdobywać klientów na rynku krajowym i zagranicznym” Niewątpliwie będzie to znacznie łatwiejsze dzięki wspomnianym złożom srebra^[8].

Ważnym sposobem na mądre wykorzystanie posiadanych złóż srebra może stać się również rozbudowa infrastruktury cyfrowej. Według raportu DigitalPoland, Polska wypada nieco słabiej pod względem inwestycji w ICT i łączności (odpowiednio 90% i 87% średniej dla Europy Środkowo-Wschodniej), co oznacza, że wymaga dalszego rozwoju poprzez inwestycje w rozwiązania takie jak 5G czy szerokopasmowa sieć internetowa^[9].

Wraz ze spadkiem popytu na samochody spalinowe, spowodowanym m.in. unijnym zakazem rejestracji nowych aut od 2035 roku, branża motoryzacyjna zmuszona jest do poszukiwania nowych rozwiązań. Jednym z możliwych kierunków jest transformacja w stronę elektromobilności. Doświadczenie polskiego przemysłu motoryzacyjnego w sferze samochodów elektrycznych jest jednak na razie ograniczone. Obecnie w Polsce produkowane są tylko trzy modele samochodów elektrycznych (Jeep Avenger, Fiat 600e i Fiat e-Ducato). Nie powstają natomiast samochody elektryczne klasy C. Od lat mówi się o projekcie budowy dużej fabryki krajowych samochodów elektrycznych (pod marką Izera), która zdaniem Tomasza Kędzierskiego, dyrektora ds. strategii w ElectroMobility Poland, mogłaby stać się“katalizatorem dla całego naszego rynku motoryzacyjnego“^[10]. Jest to zatem kolejna branża, która mogłaby skorzystać na wykorzystaniu wspomnianych zasobów.

Do tej pory rozwój wspomnianych branż ograniczała silna konkurencja ze strony Chin, jednak w obliczu europejskiego “de-riskingu” łańcuchów dostaw^[11], warto pielęgnować lokalną produkcję, dołączając tym samym do kluczowych graczy w Unii Europejskiej.

Odniesienia

1. G. Chandrashekhar, Silver set to become a precious industrial metal, “BusinessLine”. 17.01.2022, https://www.thehindubusinessline.com/markets/commodities/silver-set-to-become-a-precious-industrial-metal/article64906616.ece [dostęp: 26.03.2024]. ↑
2. E. Harp, Silver is the Key to the Green Revolution, “VettaFi”, 17.08.2021, https://etfdb.com/gold-silver-investing-channel/silver-is-the-key-to-the-green-revolution/ [dostęp: 26.03.2024]. ↑
3. Statista, Popyt na srebro na świecie w latach 2010-2022, z prognozą na 2023 r. (w mln uncji), “Statista”, 30.10.2023, https://www.statista.com/statistics/1240917/global-silver-demand/ [dostęp: 25.03.2024]. ↑
4. J. Chester, Copper and Silver Demand Set to Surge Amid Supply Deficits, “Crux Investor”, 03.10.2023, https://www.cruxinvestor.com/posts/copper-and-silver-demand-set-to-surge-amid-supply-deficits [dostęp: 25.03.2024]. ↑
5. Bankier.pl, Ceny srebra, https://www.bankier.pl/inwestowanie/profile/quote.html?symbol=SREBRO [dostęp: 16.03.2024]. ↑
6. United States Geological Survey, Mineral Commodity Summaries 2024, Virginia 2024, s. 162-164. ↑
7. Business Insider, Ogromne złoża kruszców w Polsce. Amerykański raport: Polska na pierwszym miejscu na świecie, “Business Insider”, 24.02.2024, https://businessinsider.com.pl/gospodarka/odkryto-ogromne-zloza-amerykanski-raport-polska-ma-je-najwieksze-na-swiecie/fw6d12s [dostęp: 26.03.2024]. ↑
8. Agencja Rynku Energii, Rynek fotowoltaiki w Polsce – nowy raport Instytutu Energetyki Odnawialnej, 02.06.2023, https://www.are.waw.pl/o-are/aktualnosci/rynek-fotowoltaiki-w-polsce-nowy-raport-instytutu-energetyki-odnawialnej [dostęp: 26.03.2024]. ↑
9. M. Szutiak, Cyfryzacja usług publicznych: Polska wypada dobrze na tle regionu, “Telepolis”, 07.09.2022, https://www.telepolis.pl/wiadomosci/prawo-finanse-statystyki/polska-cyfryzacja-uslug-publicznych-raport-2022 [dostęp: 26.03.2024]. ↑
10. N. Chinowski, Elektromobilność. Dlaczego Polska przegrywa konkurencję o duże inwestycje z innymi krajami, “Forsal”, 19.02.2024, https://forsal.pl/transport/aktualnosci/artykuly/9435642,elektromobilnosc-dlaczego-polska-przegrywa-rywalizacje-o-duze-inwestycje-z-innymi-krajami.html [dostęp: 26.03.2024]. ↑
11. M. Przychodniak, UE próbuje zmniejszyć zależność od Chin, “Polski Instytut Spraw Zagranicznych”, 29.02.2024, https://pism.pl/publications/eu-trying-to-reduce-dependence-on-china [dostęp: 26.03.2024]. ↑